Onderzoek wordt op 13 december gesloten
Onderzoek zal op 13 december gesloten worden en de uitspraak is op 23 december. Einde liveblog.
Slotwoord
Aan het slot van de zitting kreeg Kenzo K. nog een keer de kans om iets te zeggen in zijn laatste woord. „Ik vind het absoluut verschrikkelijk wat er is gebeurd. Dit is nooit mijn intentie geweest. Ik heb dit nooit gewild en ik weet het niet meer. Vind het verschrikkelijk voor iedereen die erbij betrokken is. Niks wat ik zeg verandert iets aan de situatie en dat besef ik maar al te goed.”
OM reageert
De officier vraagt de rechtbank door de kleuring van raadsman Kalk heen te kijken en hem niet te zien als psychiatrisch patiënt, maar als dader van zeer strafbare feiten met gruwelijke gevolgen.”
Korte schorsing voor reactie OM
De zaak wordt kort geschorst nadat Kalk zijn pleidooi heeft gehouden. De officier komt zo met een reactie en dan is het woord aan Kenzo K. zelf.
Rabobank gooide hem er uit
Kalk vertelt dat de Rabobank twee weken na het delict een brief stuurde om hem te melden dat de bank hem niet meer als klant wilde, gezien het feit dat hij verdacht werd van een geweldsdelict met een wapen dat hij gekocht heeft met behulp van een Rabo-rekening. Hij moest binnen twee weken antwoorden, maar toen lag K. in coma. ‘Mijn cliënt heeft helemaal niets meer.’
‘Kenzo K. is een psychiatrisch patiënt, geen moordenaar’
Kalk gaat in op de strafeis: ‘Lange gevangenisstraf werkt contraproductief als iemand behandeld moet worden. Het lijkt op zeggen tegen een hartpatiënt: ga eerst maar de marathon lopen en dan behandelen we je wel voor je probleem. Voor u zit een ernstig psychiatrische patiënt die dringend behandeling nodig heeft en niet een moordenaar of een crimineel die in koelen bloede en bij vol verstand iemand of meerdere mensen om het leven heeft gebracht.’
TBS
‘Niemand is bij machte om terug te draaien op wat Kenzo heeft aangericht. Hij neemt zijn verantwoordelijkheid. Hij wil zo snel mogelijk behandeld worden zodat dit nooit meer kan gebeuren. De gemiddelde tbs behandeling duurt 8 jaar, maar wie weet komt het in zijn geval wel op 16 jaar, 20 jaar of altijd durend. Hij komt er niet mee weg en dat past ook niet bij alles wat er is gebeurd.’
First offender
‘Kenzo heeft dit alles nooit gewild en hij zal het verlies nooit goed kunnen maken. Hij begrijpt dat de nabestaanden en slachtoffers het hem zeer kwalijk nemen. Ook dat hij hen geen antwoorden kan geven op alle vragen.’ ‘K. is van niks met stip op nummer 1 binnen gekomen. Hij was nog nooit met de politie in aanraking geweest tot de diefstal van de kattenbrokjes, drie weken voor de moorden.’
Thijs ter H.
Kalk maakt een vergelijking met de zaak van Thijs ter H. die zijn moeder heeft gedood in een psychose. Dat gebeurde in Enschede aan de Varviksingel. ‘Ook hij werd door uw rechtbank ontslagen van rechtsvervolging en kreeg tbs met dwangverpleging opgelegd doordat hij in een psychose zou hebben gehandeld.’
12 zakken bloed toegediend
Er zijn bij Kenzo K. 12 zakken bloed toegediend toen hij eenmaal naar het MST in Enschede was gebracht, dat komt neer op zes liter bloed. Hij heeft drie weken in coma gelegen en heeft veel medicatie toegediend gekregen. ‘Ik ben niet verbaasd dat hij zich niks zegt te herinneren’, zegt Kalk.
Geheugenverlies faken
‘Cliënt heeft er helemaal niets aan om geheugenverlies te faken in dit proces. Hij zegt oprecht dat het een ware nachtmerrie is. ‘Ik kan me niet voorstellen dat ik dit gedaan heb. Toch liggen de feiten er wel zo bij. Feiten en eigen perceptie krijgt hij niet samen op één lijn. Het is een mindfuck van formaat.’
Geheugenverlies
‘Het geheugen is geen computer dat je even aan kunt zetten en even kunt zoeken in een mapje. Er zijn boeken over vol geschreven. Je kunt nooit echt in iemands hoofd kijken. Kenzo staat hier niet terecht voor geheugenverlies. Er is ook geen sprake van een processtrategie vanuit de verdediging. Ik heb hem altijd gevraagd of er flarden terug zijn gekomen. Hij heeft ook lange tijd geen inzage gehad in het dossier, bewust om geen invulling van zaken te krijgen. Ook na het lezen van het dossier heb ik hem gevraagd of er iets terug is gekomen in zijn herinnering. Helaas is dat niet het geval geweest.’
Bloed Kenzo op het balkon
Kalk: ‘Op het balkon waar Kenzo is neergeschoten is bloed gevonden van Kenzo en dat is onderzocht. Daaruit bleek niet van drugsgebruik. De conclusie dat hij dus zelf heeft gezorgd voor een psychose door drugsgebruik valt volgens Kalk uit te sluiten. Het was en is een op zichzelf staande psychose. Geen ‘Culpa in causa’*, derhalve zoals het OM u wil doen geloven.’ (*de verdachte treft het verwijt dat hij zichzelf opzettelijk of onachtzaam in een gevaarlijke situatie heeft gebracht)
Drugsgebruik
‘Niet kan worden vastgesteld of K. vlak voor of ten tijde van het delict drugs heeft gebruikt waardoor hij in een psychose is beland. Dat is objectief niet uit het bloed- of het urine onderzoek vast te stellen.’
Ontslaan van alle rechtsvervolging
Kalk vraagt de rechtbank om Kenzo K. te ontslaan van alle rechtsvervolging.
Aantekeningen van Kenzo K
Kalk leest voor uit het werk van Kenzo K. die alle klanten op gaat met kinderrijmpjes, associaties en bizarre zaken. ‘Het klinkt niet als iemand die ze op de rij heeft en in koelen bloede twee mensen heeft vermoord. Hier spreekt of schrijft een patiënt, zoals het PBC ook heeft gerapporteerd. Kenzo heeft meegewerkt met het strafrechtelijk onderzoek en het onderzoek van het PBC. Er is zelfs een hersenscan van K. gemaakt en hij heeft toegestaan dat de observatie is verlengd. Dat het OM het niet eens is met de conclusies van het PBC, dat mag, maar wij zijn het daar niet mee eens.’
Kenzo K. functioneerde niet als normaal mens
Kalk: ‘Kenzo heeft op die dag niet als normaal mens gefunctioneerd. Nadat hij twee mensen had vermoord wilde hij eieren met spek bakken. Ook toen agenten hem aanriepen, riep hij dat ze weg moesten gaan omdat hij eieren met spek wilde eten. Er waren al heel veel aanwijzingen dat het niet goed ging met Kenzo K. Minimaal een maand, maar mogelijk al wel een jaar.
Zitting is hervat
De zitting is hervat en Kalk gaat in op de strafbaarheid van Kenzo K.
Zaak geschorst
Zaak is even geschorst voor een pauze
Bedreiging 2
‘Het schieten op de verpleegster die van het balkon was gesprongen staat ook niet vast als een poging tot moord. Gezien de toestand van de kruisboog en de toestand van Kenzo K. heeft hij niet letterlijk op haar geschoten. Althans ik zie het nergens terug.”
Bedreiging
Het schieten op een van de agenten met een kruisboog wordt door de verdediging gezien als bedreiging. ‘De kruisboog was niet goed afgesteld en bij schietproeven bleek het onmogelijk om een doel op 63 meter te raken. Met die kruisboog kon je niks. Met een kermisbuks met een kromme loop win je ook niks.’ De agent stond op 63 meter afstand van het balkon vaar Kenzo K. opstond.
Volkomen uit het niets
Kalk: ‘Het geweld kwam volkomen uit het niets en is het toegepaste excessieve geweld juist een contra indicatie voor kalm beraad. De aard van het feit en de omstandigheden duiden in alles op een opwelling. De vrouwen zijn niet met voorbedachte raad omgebracht en dus zou vrijspraak moeten volgen voor de ten laste gelegde tweevoudige moord.’
Opwelling
Kalk: ‘Het heeft er alle schijn van dat we het hier hebben over een plotselinge opwelling die heeft geleid tot een tornado vol geweld door het huis van zijn onderbuurvrouw. Wat de trigger is geweest, daar zullen we waarschijnlijk nooit achter komen.’
Kalm beraad
‘Uit het dossier en de sporen blijkt dat er geen sprake is geweest van kalm en rustig beraad. Hij heeft niet kunnen nadenken over de handelingen die hij heeft verricht’, zegt Kalk. Daarmee vervalt in de ogen van de verdediging voorbedachte raad en zou moord niet bewezen kunnen worden, hoewel er wel twee mensen om het leven zijn gekomen.
Kenzo K. was boos op alles en iedereen
‘In zijn psychotische toestand was hij boos op alles en iedereen. Op de politie en alles en iedereen bij de overheid, op vrienden, op pedofielen. Maar als hij helder was, dan was hij helemaal niet boos op de politie en heeft hij zelfs agenten getraind in vechtkunst. Hij doet na de moorden geen enkele moeite om sporen te wissen of te vluchten. Hij gaat naar de keuken. Ga weg, ik wil mijn ei met spek opeten, zou hij hebben gezegd. Hieruit blijkt dat er gewen weloverwogen plan was.’
Geen voorbereidingshandelingen
‘Uit het dossier blijkt niet van voorbereidingshandelingen om te komen tot deze afschuwelijke daden. De wapens in zijn woning had hij al langer en die heeft hij niet aangeschaft om mensen mee te doden.’
Voorbedachte raad
Kalk geeft aan dat er geen sprake is geweest van een plan om de beide slachtoffers te vermoorden. ‘Er is in deze zaak geen enkel motief en of aanwijzing dat er ruzie was met de buren. Ook een racistisch motief valt uit te sluiten.’
Overtuigend bewijs
Kalk geeft aan dat de rechtbank tot wettig en overtuigend bewijs kan komen dat Kenzo K. de tweevoudige moord heeft gepleegd, de twee pogingen tot moord en de bedreiging. Maar welke classificatie die daaraan gehangen moet worden is de vraag.
K. heeft de daden gepleegd
Kalk geeft aan dat Kenzo K. de daden heeft gepleegd waarvan hij verdacht wordt. ‘Hij bekent de feiten niet en ontkent de feiten ok niet. Hij weet het gewoon niet. Voor iedereen, zeker de nabestaanden en de slachtoffers is het frustrerend dat zij de antwoorden op hun vragen niet krijgen. En voor K. is het beangstigend dat hij in staat is tot zulke gruwelijke daden.’
Bizar gedrag, rol van burgemeester Gerritsen
Kalk: ‘Er was sprake van langdurig bizar gedrag en niemand heeft ingegrepen. Drie weken later gaat het helemaal mis. Burgemeester Gerritsen spreekt de woorden: hoe heeft dit kunnen gebeuren. Hij loopt mee in de de stille tocht en er is niks gebeurd om te onderzoeken wat er echt is gebeurd en hoe een en ander mis is gegaan.’
Getuigen zien K. als een blaffende hond
‘Twee getuigen zien K. op handen en voeten zitten als hij een hond nadoet en tegen een andere hond blaft. Hij loopt rond met een balk in zijn handen met ontbloot bovenlijf. Hij vecht tegen de demonen in zijn hoofd, maar er is niemand die hem opmerkt en daar plaatst waar hij veilig zou moeten zijn en waar anderen veilig voor hem waren geweest..’
Kattenbrokjes
K. wordt gepakt voor het stelen van kattenbrokjes en er zijn zes agenten nodig om hem tot bedaren te brengen en te kunnen aanhouden. ‘Hij wordt niet opgenomen omdat hij te onberekenbaar en te gewelddadig was. Daar heb ik maar een woord voor: onvoorstelbaar. In het arrestantencentrum heeft een agent gezegd: met deze jongen gaat het een keer goed mis. Hij heeft helaas gelijk gekregen. Want met alle signalen over zijn toestand is helemaal niets gedaan.’
Zelfdoding
‘Nadat K. een zelfmoordpoging heeft gedaan, wordt hij drie weken later weer de straat op gestuurd. In zijn woning worden wapens aangetroffen, maar die mogen gewoon blijven liggen. Als moeder zich meldt bij de woningbouwvereniging gaan de alarmbellen af, maar er wordt niks meegedaan.’
Schizofrenie
‘K. valt precies in de leeftijd waarin schizofrenie kan ontstaan. Toen hij in de burn-out zat zijn de symptomen van schizofrenie en psychose aangezien voor een bun-out, maar toen was het waarschijnlijk al misse boel in zijn hoofd.’
Hoe heeft dit kunnen gebeuren?
‘Kenzo K. heeft niet de antwoorden op alle vragen. Het is en blijft eden groot zwart gapend gat door zijn psychose. Ook over de tijd voor het drama zijn louter flarden.’ Welke signalen zijn hier gemist?
Verwarde personen; overheid heeft gefaald
Kalk spreekt over talrijke incidenten met verwarde mensen in de maatschappij. Waar komt deze ontwikkeling vandaan? Vier kabinetten Rutte hebben de gezondheidszorg volledig uitgekleed. De overheid heeft volledig gefaald.
Afschuwelijke nachtmerrie
‘Dit drama is voor alle betrokkenen een afschuwelijk drama dat niet meer weg zal gaan. En dit incident staat niet op zichzelf. De politie moet steeds vaker uitrukken voor verwarde mensen.’ Kalk spreekt over Thijs ter H. die in Enschede zijn moeder ombracht aan de Varviksingel. De bioscoopmoord in Groningen.’
Janbart Kalk opent pleitnota
‘Wat Kenzo meermalen aan mij heeft geuit. ‘Onvoorstelbaar, verschrikkelijk. Heb ik dit gedaan. Ik kan het niet geloven.’
Begrip voor emoties en verdriet
De voorzitter geeft bij de hervatting aan dat er begrip is voor verdriet en emoties en roept op tot rust in de zaal. ‘Mocht het zo zijn dat u merkt dat het teveel wordt, ga tussentijds de gang op en laten we het rustig houden.’
De zitting wordt zo hervat
De zitting wordt zo hervat en dan is het woord aan Janbart Kalk, advocaat van Kenzo K. Een deel van de nabestaanden heeft er voor gekozen de zitting niet verder bij te wonen, gezien alle emoties na de strafeis voor de pauze.
Eis voor dubbele moord, twee pogingen tot moord en bedreiging
Het OM heeft met de strafeis van 22 jaar en tbs met dwangverpleging duidelijk gemaakt dat het Kenzo K. verantwoordelijk acht voor de dubbele moord, twee pogingen tot moord en bedreiging op 17 september 2021.
Zaak geschorst
De zitting is geschorst voor de lunchpauze. Maar op de gang bij zaal E. zijn emotionele familie leden aan het schreeuwen tegen alles en iedereen. De parketpolitie is met meer dan tien agenten aanwezig om de veiligheid te garanderen van de overige bezoekers.
Familie emotioneel
Nabestaanden gillen naar Kenzo K. ‘Je hebt mijn leven kapot gemaakt, klootzak.’
Eis
EIS: onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 22 jaar en tbs met dwangverpleging
Moord
Moord is een van de ergste delicten die er is. Als K. geen stoornis had gehad was hier levenslang geëist.
17 september is een gitzwarte dag
‘Vrijdag 17 september is een gitzwarte dag voor de nabestaanden. Gevoelens van verdriet en woede leven bij heel veel mensen’, zegt de officier.
K. luistert
K. luistert naar de woorden van de officier, maar of ze binnen komen is niet bekend. Hij kijkt voor zich uit met de handen tegen elkaar gevouwen. De officier weet zeker dat de hulpverleenster het derde slachtoffer was geworden, als ze niet aan het balkon was gaan hangen en zich naar beneden had laten vallen.
Strafrechtelijk verantwoordelijk
Het OM vindt dat Kenzo K. strafrechtelijk verantwoordelijk is voor de daden die hij gepleegd heeft. Een dubbele moord op twee volkomen onschuldige vrouwen. De officier gaat in op de laatste minuten uit het leven van de vrouwen. De gruwelijkheid van die feiten zorgen voor emotionele reacties in de zaal.
Gevaar voor herhaling
K. heeft laten zien tot extreem geweld in staat te zijn zonder enig motief. ‘Dat doet vrezen voor de toekomst.’ De kans op herhaling is groot.’
Stoornis is zeker
Volgens het OM is er sprake van een stoornis die verder is aangewakkerd door drugsgebruik. Voldaan is aan de eis dat er sprake was van de stoornis ten rijde van de delicten. Daarom kan tbs worden opgelegd.
Geheugenverlies?
Het OM gelooft niet dat hij zich niks meer kan herinneren. ‘K. weet nog veel van de jaren ervoor en veel details over wat hem overkomen zou zijn. Alleen niet over de gruwelijke feiten. ‘Het zit wel ergens, maar hij is bang voor de confrontatie’, zei hij tegen de deskundigen van het PBC. De waarom vraag zal op die manier nooit beantwoord worden.
Hij maakte zichzelf een kruitvat
Volgens het OM is er een duidelijke opbouw te zien naar 17 september. ‘Hij maakte van zichzelf een kruitvat en heeft zelf de lont aangestoken’
Aanhouding
Als K. wordt aangehouden voor een winkeldiefstal, noteren hulpverleners dat het lijkt of hij psychotisch is. Politie heeft daarna geprobeerd contact te leggen met K. maar er is kwam geen enkele reactie. „Ik heb geen hulp nodig, ik kan en moet dit zelf doen.”
Stappen op medisch gebied
Nadat een burn-out is vastgesteld gaat hij zelf op zoek naar een psychologenpraktijk. Psycholoog ziet ander gedrag en geen burn-out, maar een identiteitsprobleem. In februari wordt gesteld dat het goed gaat. Een vriend wil dat K. zich laat helpen, want hij heeft hulp nodig. ‘Je kunt niet schuilen in zelfmedelijden. Je kan niet zelfstandig wonen en leven en ik hoop dat je hulp inschakelt van een professional. Alleen als je jezelf wil fixen, wil ik met je om blijven gaan.’ K. reageert afwijzend op de goedbedoelde geste van zijn vrienden.
Vrienden vragen zich af hoe het ging
Het gebruik van lsd laat bij vrienden zien dat K. onberekenbaar is geworden. Hij verandert in de periode naar 17 september toe zienderogen. In bloed en urine zijn geen restanten lsd gevonden. Nadat hij is neergeschoten, hingen de zakken bloed al klaar voor K. Ook een zak urine is weggeraakt en kon dus niet worden onderzocht. De vraag of hij heeft gebruikt kan niet beantwoord worden. In haren waren wel sporen vindbaar van drugsgebruik.
Heroic dose
In de aanloop naar zijn zelfmoordpoging neemt hij een heroic dose, een extreem grote hoeveelheid die hem 48 uur in een trip moeten houden. Hij steekt zich daarna zelf met een mes, hetzelfde mes waarmee de twee vrouwen om het leven zijn gebracht.
Welke lessen
‘Wat deed Kenzo met de signalen dat het niet goed met hem ging. Vrienden zagen hem afglijden en maakten zich zorgen. ‘Het dossier laat een duidelijke opbouw zien naar die fatale dag. K. gebruikte al jaren drugs en vrienden verklaren dat hij door drugs dacht dat hij God was. Hij was ook agressief als hij gebruikt had. Drugs maakten de psychische klachten van K. erger, verklaarde een vriend. Kenzo probeerde alles op drugsgebied. Hij zat dan in een achtbaan en had zelfs een eigen tripkamer in zijn woning.
Drugs
‘Als je door drugs in een bepaalde toestand komt en dan delicten pleegt, ben je strafbaar. Je hebt je dan verwijtbaar in die toestand gebracht.’
Keuzeruimte
‘Hier is een verdachte te zien die op verschillende momenten een afweging heeft kunnen maken. Die tussentijds nog zoekt op zijn telefoon. Er was keuzeruimte om dingen wel of niet te doen. Daardoor is de conclusie voor het OM dat volledige ontoerekeningsvatbaarheid niet aan de orde is bij K.’
Had K. ruimte om na te denken?
‘Had K. invloed op zijn handelen op die dag van 17 september? ‘Hij heeft moeite moeten doen voor Maral. Hij heeft bewust een mes meegenomen en dat later schoon gemaakt. Hij wisselt van wapen en richt en schiet op verschillende personen. Er zijn momenten dat hij het wapen weg legt en weer ter hand neemt.’