Laatste woord
Omdat het al zo laat is houden beide verdachten het kort. T.T. zegt dat hij 18 jaar wel heel veel vindt voor iets wat hij niet heeft gedaan. De voorzitter rondt af en de zitting is ten einde. De rechtbank doet op 22 februari uitspraak. Einde van dit liveblog.
Tweede ronde
De officieren van justitie hebben net hun tweede ronde afgerond. Officier van justitie Postma vertelde onder andere dat er helemaal geen sprake is van een onredelijke hoge strafeis. In de zaak van de vermoorde advocaat Derk Wiersum is 30 jaar opgelegd zei ze. Omdat het hier gaat om een onvoltooid feit, gaat er 1/3 af en hou je 20 jaar over. Een heel redelijke eis dus, zegt de officier.
Korte pauze
Advocaat Geerdink is klaar met zijn reactie op de schadevergoeding. Nu volgt een pauze van 30 minuten. Daarna mogen de officieren van justitie reageren op de pleidooien. De advocaten mogen daar dan nog op reageren en dan is het laatste woord voor de verdachten.
Oliebollen
Het is onbegrijpelijk waarom cliënten moeten betalen voor onbegrijpelijke aankopen, bij de Mediamarkt of Hema, zegt Geerdink. Er is uit eten gegaan, er zijn oliebollen gekocht. De advocaat vraagt zich af wat het verband is met de aanslag op Schol. Het is allemaal niet onderbouwd, zegt hij.
Sneltreinvaart
Advocaat Geerdink gaat in sneltreinvaart langs alle afzonderlijke posten in de schadevergoeding. Bij veel rekeningen is onvoldoende onderbouwd of toegelicht waarom Ten V. en T.T. dit moeten betalen. Van eigen risico zorgverzekeraar tot bezoek aan huisartsenpost tot medisch advies. „Ik wil best aannemen dat het met 6 november te maken heeft, maar het staat nergens. En dat moet wel.”
Schadevergoeding geheel bespreken
De rechtbank gaat niet mee met het voorstel van advocaat Geerdink. Wil alles horen over wat de verdediging vindt van de schadevergoeding voordat zij een oordeel kunnen vormen, aldus de voorzitter. De advocaat deelt daarop de pleitnota’s uit en begint te spreken.
Op voorhand doorverwijzen?
Geerdink stelt voor om de claim op voorhand al naar een civiele procedure te verwijzen. Anders ziet hij zich gedwongen om elk punt juridisch af te gaan. Dat doet geen recht aan de vordering en past niet binnen dit proces. De officier van justitie vindt dat het prima hier en nu kan worden besproken. De rechtbank onderbreekt kort om hier over na te denken. Over 10 minuten weer terug.
Verdediging betwist schadevergoeding
Advocaat Geerdink reageert namens beide verdachten de claim om schadevergoeding van Schol en zijn partner. Zij eisen ruim 2 miljoen euro. Die claim is te ingewikkeld om ‘even’ in deze strafzaak te bespreken. Zelfs bij een civiele rechter zouden hiervoor meerdere zittingen en meerdere deskundigen nodig zijn.
T.T. was 6 november niet in Gronau
„In dit dossier zit geen bewijs om mijn cliënt te veroordelen.”, zegt advocaat Geerdink. Volgens hem is er geen bewijs dat T.T. op de plaats delict plaatst, de getuigenverklaringen zijn ontlastend, de afgeluisterde telefoongesprekken gaan over iets anders en de sporen op de projectielen en hulzen wijzen een andere kant uit.
Advocaat wil uitsluiting bewijs
Kortom, zegt de advocaat, er was geen bevoegdheid voor dit briefje. De toepassing van deze ruisstrategie is niet te controleren en daarom onrechtmatig. De verdediging wil alle dossierstukken die hieruit volgen uitsluiten van het bewijs. Bijvoorbeeld alle afgeluisterde gesprekken die naar aanleiding van dit briefje door verdachte zijn gevoerd.
Agent deed briefje onder ruitenwisser
Een agent heeft een handgeschreven briefje onder de autoruitenwisser van de vriendin van T.T. gedaan met daarop de boodschap ‘Opsporing Verzocht gezien, mooie beloning’. Volgens advocaat Geerdink is deze ‘ruisstrategie’ ontoelaatbaar. Het is bedoeld om een gesprek los te maken tussen T.T. en zijn vriendin.
Er is in het dossier niet te controleren waarom dit is gedaan en of er toestemming was van de officier van justitie. Het gaat om misleiding van cliënt, die toen niet wist dat hij verdachte in een strafzaak, betoogt Geerdink. „Dit lijkt een hersenspinsel van een willekeurige politieman te zijn geweest.”
Forensische gegevens
Ook de forensische gegevens die in de VW Polo zijn gevonden zeggen niets anders dan dat cliënt in de auto heeft gezeten, meer niet, zegt de advocaat.
Geen DNA-match
Er is geen DNA-match met het profiel van T.T. met het DNA wat op de projectielen in Gronau is gevonden, zegt Geerdink. Het DNA wat daar op de projectielen is gevonden matcht wel met twee zaken uit Duitsland. Volgens het OM zou T.T. de schutter zijn geweest bij de aanslag op Philippe Schol.
Ook T.T. zat niet in Polo
Advocaat Geerdink waarschuwde bij het begin van zijn pleidooi al voor de nodige dubbelingen met het verhaal van zijn collega Schadd. Dat komt doordat de verdenking en bewijs in de zaken van beide verdachten Ten V. en T.T. sterk overlappen.
Zo komt het dat advocaat Geerdink ook alle getuigen langs gaat die andere mensen in een Volkswagen Polo hebben gezien. Zij zouden buitenlandse of getinte mensen hebben gezien, met kroeshaar. „Mijn cliënt is kaal en blank.” zegt Geerdink.
Pleidooi namens Maikel T.T.
De behandeling wordt hervat. De beurt is aan advocaat Geerdink. Hij pleit namens Maikel T.T. uit Hengelo. Hij zegt te in de rechtbank te staan met gemengde gevoelens. „Rechters, officieren en advocaten moeten in vrijheid hun werk kunnen doen. Wat er is gebeurd is in- en intriest. De maatschappij schreeuwt om een veroordeling. Maar is er tegen mijn cliënt voldoende wettig en overtuigend bewijs?”
Korte pauze
Advocaat Schadd is klaar met zijn pleidooi. 20 minuten pauze. Daarna advocaat Geerdink voor zijn cliënt T.T. Daar mogen dan de officieren nog op reageren en dan volgt het laatste woord van beide verdachten.
Eist vrijspraak voor beschieten sportschool
Ten V. moet worden vrijgesproken van de beschieting van de sportschool, zegt de advocaat. Van een poging tot moord of doodslag op de mensen die binnen waren, is sowieso geen sprake.
Er is omhoog geschoten, bewijzen de kogels in het systeemplafond van de sportschool. Het is in ieder geval niet vast komen te staan dat er gericht op mensen is geschoten, er is geen richtlijnenonderzoek gedaan, betoogt Schadd.
Schutter Losser niet herkend
Advocaat Schadd loopt nu alle getuigenverklaringen langs die te maken hebben met de beschieting van de sportschool in Losser. Zijn cliënt werd door sommigen herkend aan zijn manier van lopen, aan zijn houding, hoe hij staat. Hij zegt dat de getuigen hem niet betrouwbaar hebben herkend. Het lijkt op cliënt, zeggen de getuigen. Niet het ís cliënt. De beelden zijn ook van slechte kwaliteit. Te slecht om de gemaskerde schutter te herkennen.
Geen lieverdje
„Mijn cliënt is geen lieverdje, maar dat verklaart het verdachte gedrag, de afgeluisterde gesprekken en het snel verkopen van de auto’s” bepleit de advocaat. Ten V. zat volgens de advocaat op 6 november 2019 niet in de VW Polo en moet van dit feit worden vrijgesproken.
Voorverkenningen
Als zijn cliënt al gekoppeld kan worden aan voorverkenningen - wat volgens advocaat Schadd niet zo is - dan nog kan hij niet op 6 november op de plaats delict in Gronau worden geplaatst.
Dat de telefoongegevens laten zien dat Ten V. vaak in de buurt is van het huis van Schol in Gronau of zijn kantoor in Enschede is puur toeval. Ten V. leefde daar in de buurt.
Wapen gebruikt door meerdere mensen
Dat in Nijverdal, bij de sportschool in Losser en de aanslag in Gronau hetzelfde wapen is gebruikt, betekent niet dat dezelfde mensen dat hebben gedaan werpt advocaat Schadd op. Er is sprake, zo zegt hij – ook volgens het OM - van meerdere groeperingen met meerdere loopjongens. Er is op de projectielen bij Gronau ander DNA gevonden dan van zijn cliënt Ten V. Hij concludeert dat het wapen rouleerde.
Nattigheid
De heren voelden waarschijnlijk wel nattigheid, zegt Schadd, maar dat heeft te maken met de incassoklussen die zij gedaan zouden hebben. Uit de afgeluisterde gesprekken tussen Ten V. en T.T. blijkt volgens de advocaat dat ze bang waren dat de politie daar achteraan zat. Het ging niet over Gronau of Losser.
Niet in Gronau
Ten V. is niet in Gronau te plaatsen op 6 november zegt advocaat Schadd. In alle afgeluisterde gesprekken die Ten V. had na de aanslag, maakte hij zich zorgen dat zijn auto gezien was. Niet dat hijzelf gezien was.
Onwaarschijnlijk
Advocaat vindt het ook onwaarschijnlijk dat zijn cliënt deze aanslag heeft gepleegd en daarbij zijn eigen auto gebruikt zou hebben. Normaal gesproken worden voor dit soort klussen auto’s gestolen, of naderhand in brand gestoken. Het is niet uit te sluiten, maar volstrekt niet logisch. Daarom past ook dit in het scenario dat cliënt zijn auto heeft uitgeleend, zonder te weten waarvoor.
DNA onbekend
In de Polo is DNA van Ten V. en T.T. gevonden én van een onbekende derde. Maar van wie? Dat betekent volgens de advocaat dat er anderen in hebben gezeten. Net zoals die zes getuigen hebben verklaard. Het OM vertelde vanochtend dat dit onbekende DNA van de vriendin van Ten V. moet zijn. Zij weigerde mee te werken aan DNA-onderzoek.
Maar volgens advocaat zijn er meerdere onbekende (meng)profielen zijn gevonden, dus meerdere onbekende personen. Dat ondersteunt het scenario van zijn cliënt, dat hij zijn auto op 6 november heeft uitgeleend.
‘Posten’ bij huis Schol
Een getuige heeft een aantal weken voor de aanslag meerdere keren een gelijkende grijze VW Polo met Nederlands kenteken met buitenlandse mannen erin zien ‘posten’ bij het huis van Schol in Gronau, vertelt de advocaat. Het OM schuift deze getuige veel te makkelijk opzij, meent hij.
Betrouwbare getuigen
De advocaat loopt alle ontlastende getuigenverklaring af. Volgens hem konden de getuigen goed zien wie er in de Volkswagen Polo zaten. Daarom zijn hun verklaringen over jonge, getinte of buitenlandse mannen betrouwbaar.
Getinte mannen (2)
„De rol van mijn cliënt als pleger of medepleger bij de aanslag op 6 november kan niet zonder twijfel worden vastgesteld.” zegt de advocaat. Er zijn ook meerdere getuigen die ontlastende verklaringen hebben afgelegd. Schadd verwijst naar de ‘getinte mannen’ die ook Schol gezien zou hebben. De officieren van justitie zeiden vanochtend dat hij dat moeilijk of nauwelijks gezien kon hebben.
Op de benen
De schutter schoot op de benen, bepleit de advocaat. Het was daarom geen moordpoging. De auto reed vlakbij, erg langzaam. De schutter had Schol in het bovenlichaam kunnen raken, maar schoot omlaag. Als er een opzet was om hem te doden, dan waren ze wel uitgestapt. Daarom moet er een vrijspraak voor de poging moord komen.
Niet in dank afgenomen
Advocaat legt uit dat het feit dat zijn cliënt niet heeft verklaard, geen beslissing uit weelde is. In bepaalde milieus wordt dit niet in dank afgenomen. Dat hij is benaderd door politie en justitie om een beschermde getuige te worden toont aan hoe ernstig dit is.
Geen bescherming
Waarom heeft Ten V. niet gekozen voor getuigenbescherming vraagt Schadd hardop. Cliënt zegt dat hij onschuldig is, hij heeft alleen zijn auto’s uitgeleend en wist niet waarvoor. Cliënt zegt, waarom zou ik dan een beschermde getuige moeten worden? Daarnaast geeft het geen 100% veiligheid. Schadd verwijst naar de (vergis)moorden in het westen om zijn punt te maken.
Verschrikkelijk
„Laat er geen misverstand over bestaan. Het is verschrikkelijk wat meneer Schol is overkomen. Verschrikkelijk en absurd. Vrezen voor je leven omdat je je werk doet. Omdat je je inspant voor het naleven van wet en regelgeving. Net zoals wij, wij hebben hier onze rol om cliënt te verdedigen.” zegt Schadd.
Pleidooien van start
Advocaat Schadd trapt de pleidooien af. Hij verdedigt verdachte Bert-Jan ten V. Hij spreekt van een ‘extreem hoge eis’ die meer past bij een voltooid delict.
Onderbreking
De rechtbank pauzeert tot 12.15 uur. Daarna zijn de advocaten aan de beurt met de pleidooien.
OM eist 18 en 23 jaar cel
We kunnen en mogen niet accepteren dat de rechtsstaat een kogelwerende jas moet gaan dragen. Daarom hoge eisen: T.T. 18 jaar onvoorwaardelijke gevangenisstraf. Ten V. 23 jaar onvoorwaardelijke gevangenisstraf.
Rolverdeling
Ten V. lijkt degene die de lijnen uitzet en instructies geeft. T.T. lijkt meer te volgen. Het OM houdt daar rekening mee, zegt de officier.
Voor geld
Volgens de officier deden de verdachten dit voor geldelijk gewin. Omdat ze in de schulden zaten, ze deden het voor geld. Zonder wroeging, zonder na te denken over de gevolgen. Verdachten moeten hebben geweten dat het om een advocaat ging. Kort na de moord op advocaat Wiersum. Zelfs dat had geen invloed op hun beslissing om hiermee door te gaan. Dit getuigt voor een groot disrespect voor de rechtsstaat. Dit alles is strafverzwarend.
Strafmaat
Welke straf past hier? De officier komt toe aan de strafmaatoverwegingen. Ze vertelt over de ernst van het feit. Schol is onverhoeds van achter benaderd terwijl hij zijn hond uitliet en beschoten. Dit leidde tot grote maatschappelijke onrust en gevoelens van onveiligheid. Ook de beschieting van de sportschool in Losser is zeer ernstig. Daar hadden doden of gewonden kunnen vallen.
Schadevergoedingen
De gevraagde schadevergoedingen kunnen grotendeels worden toegewezen, zegt de officier. De eigenaar van de sportschool in Losser diende een schadevergoeding in. Schol en zijn partner eisen meer dan 2 miljoen euro. Ook dat moeten de verdachten betalen als het aan het OM ligt. Dat bedrag is reëel, terecht en voldoende onderbouwd.
Ten V. schoot op sportschool
Ten V. is volgens de officier de schutter bij de sportschool in Losser. Hij had volgens de officier zelf geen conflict met de eigenaar van de Sportfabrik in Losser. Wel voerde hij criminele klussen uit voor geld. Zijn BMW is gebruikt om van en naar de sportschool te gaan. Hij is herkend op de camerabeelden. Ook bewegingsdeskundigen zeggen dat het waarschijnlijk is dat het om Ten V. gaat als schutter, dan een ander iemand.
Poging tot moord
„Ten V. en T.T. wilden meneer Schol vermoorden…Het had maar weinig gescheeld of meneer Schol was doodgebloed.” zegt de officier. Volgens haar is er sprake van voorbedachte rade.
Verdachten hadden voldoende tijd gehad om na te denken, ze werkten in opdracht, voerden weken van voorbereidingen en voorverkenningen uit en hebben op een gegeven moment besloten om Schol op een ochtend te doden, als hij zijn hond uitliet.
Beide heren maakten zich hiermee schuldig aan een poging tot moord. Hierbij was een nauwe en bewuste samenwerking.
Wettig en overtuigend bewezen
Officier Postma neemt het over van haar collega. Volgens haar kan wettig en overtuigend worden bewezen dat Bert-Jan ten V. betrokken was bij de aanslag op Schol. Ook Maikel T.T. was bij de aanslag op 6 november aanwezig.
Polo niet uitgeleend
De officier zegt dat de Polo niet is uitgeleend aan onbekende anderen, zoals Ten V. zei. Dat concludeert ze op basis van het gevonden DNA-materiaal in de Polo. Alleen DNA van Ten V., T.T. en een onbekende andere is gevonden. De onbekende is zeer waarschijnlijk de vriendin van Ten V. Zij wilde niet meewerken aan DNA-onderzoek. Ook de BMW is niet uitgeleend, wat het OM betreft.
Kwartetmoord
Ook kwam een van de veroordeelden in de Enschedese kwartetmoord met een opmerkelijk alternatief scenario. Dejan A., tot levenslang veroordeeld, nam contact op met Schol om te zeggen dat IS-strijders achter de aanslag zaten. Het OM heeft dit uitgezocht en concludeerde dat hier totaal geen bewijs voor is. A.’s verhaal is naar het rijk der fabelen verwezen.
‘Getinte mannen’
De officier bespreekt de alternatieve scenario’s. Bijvoorbeeld dat de aanslag door ‘getinte mannen’ gepleegd zou zijn. Het OM gelooft dat niet. Alleen Schol zelf verklaarde daar over zegt de officier. Hij kon dat nauwelijks of zeer moeilijk zelf goed hebben gezien, vanuit zijn positie, in die korte tijd. Andere getuigen hebben geen duidelijke beschrijving van personen kunnen geven.
Sportschool en aanslag Schol horen bij elkaar
Volgens de officier zijn de beschieting van de sportschool en de aanslag op Schol aan elkaar gelinkt. Dat komt door de gebruikte auto’s, de BMW (sportschool) en Polo (aanslag). Die zijn beide van Ten V. Ook het gebruikte wapen is bijna zeker hetzelfde.
Als laatste het motief. Dat ligt in het conflict wat Ronald B. had met zijn ex-compagnon over de sportschool in Losser en in het conflict wat hij had met Schol over de faillissementsfraude die B. gepleegd zou hebben.
T.T. moet schutter zijn
Volgens het OM moet T.T. de schutter zijn geweest bij de aanslag op Philippe Schol, onder andere vanwege het DNA aan de bijrijderskant. Vanuit die positie is vanuit de VW Polo geschoten op Schol.
Schotresten
Binnenin de Polo zijn schotresten aangetroffen. Die deeltjes komen grotendeels overeen met de hulzen op het plaats delict. De kogels zijn zo goed als zeker afgevuurd met hetzelfde wapen dat ook in Losser en in Nijverdal is gebruikt.
De Polo
De VW Polo is veranderd na de aanslag, de velgen en het merkteken. Daarna is de Polo ‘koud gezet’ in Nederland. Ten V. ging naar schoonfamilie in Polen. De auto is uiteindelijk vlot verkocht.
Twee inzittenden Polo
Op basis van verklaringen van Schol en een andere getuige staat volgens de officier vast dat er twee mensen in de zilvergrijze VW Polo zaten tijdens de aanslag. Verdachten hebben voorverkenningen uitgevoerd. Ten V. ‘laat zich erop voorstaan’ dat hij klussen altijd grondig voorbereid, zegt de officier.
Sportschool
Ten V. heeft volgens officier Huang geschoten op de sportschool in Losser. Zij somt op welk bewijs daarvoor in het dossier zit. Zo hebben meerdere mensen hem herkend van de beelden van Opsporing Verzocht, aan de manier van bewegen. Hij heeft een apart loopje. Ook de broer van Ten V. herkende hem. Hij wilde het niet hardop zeggen tegen de politie, maar het bevestigende antwoord konden ze volgens hem wel aan zijn ‘body language’ aflezen.
Samen klussen
Ten V. en T.T. deden samen klussen, vertelt de officier. Bijvoorbeeld in Nijverdal. Daar was in juli 2019 een woning beschoten. Een buurman hoorde 7 schoten. Het slachtoffer vond een huls in de tuin en zag een kogelgat in zijn autodeur. Slachtoffer zei dat de mogelijke betrokkenen ‘loopjongens’ hadden. Datzelfde wapen is gebruikt bij de beschieting van de sportschool in Losser en de aanslag op Schol.
Schulden
Officier Huang neemt het over. Zij vertelt over de grote schulden die beide verdachten hadden. Ten V. leefde op de zak van zijn vader en kreeg financiële hulp van zijn broer. Hij zou hem nog 35.000 euro schuldig zijn, naast 80.000 bij twee andere instanties. Ook T.T. zat in de schulden.
De aanslag
De officier vertelt aan de hand van de eerder vertoonde beelden hoe de aanslag op Schol verliep. Daarna had Ten V. veel contact met een van de vermoedelijke moordmakelaars, nam weer een nieuw 06-nummer en veranderde de velgen en het logo op de VW Polo. „Ten V. deed na 6 november flinke moeite om sporen te wissen.”
Voorverkenningen
Beide verdachten deden voorverkenning als voorbereiding van de aanslag, zegt de officier. ‘s Ochtends vroeg op 1 november achtervolgde Ten V. Schol vanaf zijn huis. Volgens de officier belt hij later medeverdachte T.T. en rijden ze samen de route van Schols huis in Gronau naar zijn kantoor in Enschede.
Beschieting sportschool
De sportschool in Losser werd precies 1 jaar na de doorstart beschoten. De officier zegt dat Ten V., op basis van telefoongegevens, verdachte reisbewegingen maakte en in de buurt is geweest. Daarna had hij verdachte telefoontjes met T.T. en een van de vermoedelijke moordmakelaars.
Waar zijn de verdachten
De officier somt aan de hand van de telefoongegevens van de twee verdachten op waar zij waren in de periode voor de aanslag, al vanaf de zomer 2019. Van het kantoor van Schol, naar de woning van Schol, naar de plek van de vermoedelijke moordmakelaars. Daarnaast vertelt ze de werkroosters van T.T., dat hij vrij was op die momenten. Ten V. had toen geen (vast) werk.
Geheime informatie
Uit geheime politie-informatie zou blijken dat in ‘het milieu’ bekend is dat Ronald B. op zoek is naar Schol, zijn adres wil weten en dat hij opdracht heeft gegeven tot de beschieting van de sportschool en de aanslag op Schol. De man die de ‘makelaar des doods’ wordt genoemd liet Schol volgen om achter zijn adres te komen.
2018
OM vertelt dat in 2018 de vestigingen van Olympic Gym van Ronald B. failliet gingen. Ronald B. krijgt ruzie met compagnon. Hij beschuldigt hem dat hij onder een hoedje speelt met curator Schol. Eist 1,2 miljoen van compagnon. Eind 2018 doet Schol aangifte van faillissementsfraude bij Olympic Gym.
Tijdlijn
In dit requisitoir zoomt het OM in op de rol van de verdachten en het bewijs wat er ligt. Aan het einde vertellen de officieren de strafeis. Officier Postma begint met het vertellen over de aangifte van de eigenaar van de sportschool. Ze maakt een tijdlijn van alle gebeurtenissen, van de sportschool en de aanslag op Schol, en de opdracht aan de twee verdachten. Ze begint bij het uitspreken van het faillissement van Olympic Gym.