De uitkomsten van de vraag of Josef B. naar het Pieter Baan Centrum moet, laat nog even op zich wachten. Dat zal een week duren. Moszkowicz gaat wel in beroep tegen verlenging voorlopige hechtenis. We sluiten hierbij het liveblog.
Hoewel lang werd bestreden dat de kinderen in een kelder zaten, neemt de persrechter dat woord wel in de mond. ,,Het was een ruimte onder de grond."
Hierna vindt de besloten raadkamerzitting plaats. De rechtbank besloot vorige week dat Josef B. niet naar het Pieter Baan Centrum hoeft. Justitie ging in beroep. De uitspraak daarvan wordt straks verwacht.
De zitting is gesloten. Het proces gaat over drie maanden verder met een volgende pro formazitting. De inhoudelijke behandeling staat gepland voor net voor of net na de zomer.
Klusjesman B. noemt het wederom een 'heksenjacht'. Hij is het niet eens met het feit dat hij moet blijven vastzitten.
De rechtbank wijst het verzoek schorsing van de voorlopige hechtenis van Josef B. af. Dat betekent dat klusjesman B. nog zeker drie maanden blijft vastzitten. Ook Van D. blijft in voorarrest zitten.
De ernstige bezwaren en de gronden zijn nog steeds aanwezig, vindt de rechtbank. ,,Verdachte zou hetzelfde doen als hij de keuze weer zou hebben."
Kinderen hebben een identiteit, dat blijkt omdat ze zijn aangetroffen in de boerderij. Dat oordeelt de rechtbank. De rechter vindt de tenlastelegging duidelijk, anders dan het oordeel van de advocaat van Josef B.
Kinderen moeten worden gehoord door de verdediging, vindt de rechtbank. De rechtbank zegt dat er geen belang is om de Engelse ex-minnares de horen. Het verzoek om de 69-jarige Oostenrijker te laten horen door de verdediging wordt wel toegewezen.
De rechtbank gaat tussentijds niet praten met Gerrit Jan van D., dat verzoek deed zijn advocaat Robert Snorn.
De rechtbank is tot een beslissing gekomen. Verzoek om extra onderzoek van Van D. door neuroloog wordt toegewezen. Er moet ook een neuropsycholoog ingeschakeld worden, dit kan voorafgaand aan opname in het Pieter Baan Centrum.
Het duurde iets langer dan verwacht. Klusjesman Josef B. zit inmiddels weer in de zaal. De rechters gaan zitten voor de hervatting van de zaak.
Josef B. moet weer uit de zaal. Het is onduidelijk waarom precies. De journalisten blijven in de zaal zitten.
Iedereen zit er klaar voor, maar de rechters laten nog even op zich wachten. B. keuvelt wat met zijn advocaat. Hij glimlacht af en toe.
De rechtbank hervat de zaak tegen verdachten Josef B. en Gerrit Jan van D. Inmiddels is ook B. weer in de zaal. Hij lijkt ontspannen, houdt zijn blauwe jas aan. De rechtbank gaat een beslissing nemen over de verzoeken van de advocaten.
De zitting wordt tot 15.15 uur onderbroken. De rechters gaan zich nu buigen over de verzoeken van de advocaten.
Eind oktober namen de rechters zelf een kijkje in de boerderij in Ruinerwold. Zij wilden met eigen ogen bekijken hoe de hoeve eruit zag van binnen. Bekijk hoe dat ging.
Kleine onderbreking. De rechtbank wil even kort overleggen over de verdere gang van zaken.
,,Mijn cliënt, Josef B., moet 5.000 euro per dag dwangsom betalen als hij geen aanpassingen doet aan de boerderij", aldus Moszkowicz. ,,Diezelfde overheid houdt mijn cliënt vast en vervolgt hem. U, rechter, bent de enige die daar een stokje voor kan steken.”
Advocaat Moszkowicz: ,,Ik lees tussen de regels door dat de kinderen inmiddels een andere naam hebben aangenomen."
Moszkowicz liet weten dat hij onder meer de kinderen wil horen. Justitie wil eerst onderzoek doen naar de voorwaarden. OM heeft bezwaar tegen het horen van de Engelse ex-minnares. Dat verzoek zou onvoldoende zijn onderbouwd.
Advocaat Moszkowicz had het eerder over de twijfel of wel duidelijk is wie wie is. ,,Ze hebben juridisch nooit bestaan." OM: ,,Het is absoluut duidelijk om wie het gaat."
,,Er zaten geen sloten op de deuren", zegt de officier. ,,Maar zij (de kinderen, red.) hadden niet de vrijheid om zelf keuzes te maken. Daarom vinden we dat we hier moeten optreden."
De officier van justitie gaat in op opmerkingen van de advocaten. ,,In de dagboeken staat veel omschreven." Volgens justitie is het duidelijk wanneer er onderscheid is gemaakt tussen lichaam en geest. Het is dus duidelijk wanneer iets echt gebeurde.
De zaak wordt hervat. Justitie reageert op de verzoeken van de advocaten.
De zaak gaat ieder moment verder. De advocaten en justitie zullen straks op elkaar reageren, waarna de rechters zich buigen op de verzoeken van de raadsmannen.
Er is nu een korte schorsing. Iedereen verlaat de rechtszaal. De schorsing duurt tot 13.15 uur.
Josef B.: ,,De kinderen werden niet vastgehouden. En al helemaal niet in de kelder."
Josef B. krijgt nu zelf het woord. ,,Ik heb niemand van zijn of haar vrijheid beroofd. Mensen moeten de vrijheid hebben. Ik voel het als een heksenjacht. Als een mens in God gelooft is dat toch zijn vrije beslissing of ervaring."
De gemeente De Wolden zou daarnaast een dwangsom van 5.000 euro op hebben gelegd vanwege aanpassingen aan de boerderij in Ruinerwold. ,,Hij heeft geen geld en zit in de gevangenis en kan dat dus op deze manier niet doen", zegt Moszkowicz.
Volgens de advocaat van B. is er een kort geding aangevraagd door de eigenaar van zijn bedrijfspand. Die wil ontruiming van het pand.
Moszkowicz gaat vragen om een schorsing van de voorlopige hechtenis. Hij wil dat zijn cliënt Josef B. voorlopig op vrije voeten komt. ,,Hij en zijn bedrijf gaan failliet."
De pro formazaak is nu ruim twee uur bezig. De opmerkelijkste feiten:
- De kinderen gaven aan vrijwillig in de Ruinerwold-boerderij te verblijven vanwege geloofsovertuigingen.
- Een van de oudste kinderen (12 jaar) mocht in 2001 in Staphorst al niet meer bij de familie zijn. Hij zat een hele zomer in een hondenhok in een schuur.
- De kinderen moesten elkaar straffen. Dan kwam het voor dat het hele gezin modder op een ander kind gooide.
- Klusjesman Josef B. zou het 'zo weer opnieuw doen'. Zijn advocaat Moszkowicz: ,,Deze mensen willen zelf beslissen hoe zij leven."
Moszkowicz: ,,Mijn cliënt Josef B. is een opgeleid timmerman en heeft uitsluitend iemand die hij ziet als religieuze leider gevolgd en geholpen.
Het geld dat voorhanden was (97.000 euro) is volledig legaal verdiend, zegt Moszkowicz. Er zou ook gewoon belasting over zijn betaald. Er is niets mis met cash geld.
Moszkowicz zegt dat er nooit sprake was van de gedachte dat de wereld zou vergaan als zij naar buiten gingen. Josef B. schudt op dat moment hevig met zijn hoofd.
Moszkowicz: ,,Deze mensen willen zelf beslissen hoe zij leven. Mag dat? In sommige kloosters leven mensen vrijwillig in volledige stilte. Is dat geestelijke mishandeling of een sterke uiting van je religieuze standpunt"?
Josef B. hoort het pleidooi van zijn advocaat Moszkowicz gelaten aan. Hij zit met zijn benen over elkaar en af en toe schudt hij met zijn hoofd.
In de periode van de strafbare feiten zouden de kinderen minderjarig zijn, maar de geboortedata zijn nooit vastgesteld", oppert advocaat Moszkowicz. ,,Wie was daar getuige van?"
Moszkowicz uit zijn twijfels: ,,Zes mensen (kinderen, red.) hebben juridisch nooit bestaan. In de pleegperiode bestonden de kinderen niet. Het is de vraag of dit met terugwerkende kracht kan. Kloppen de namen in de tenlastelegging eigenlijk wel naar de huidige inschrijving?"
‘Woorden en daden verdachten zaak-Ruinerwold waren figuurlijke slot op de deur’, stelt het OM in de samenvatting van het requisitoir.
De officier van justitie, mevrouw Roggen, spreekt over de verdenkingen tegen verdachten vader Van D. en klusjesman B.
Overigens wil de advocaat van Josef B. ook dat de vermeende ex-minnares van Van D. (die in Engeland zou wonen) horen over de zaak. Deze vrouw zou maandenlang in een caravan in de Noordoostpolder hebben gewoond.
,,Er doen 90 journalisten verslag van de zaak", zegt Moszkowicz. ,,Dat is ongekend."
Moszkowicz wil ook de 69-jarige Oostenrijker horen. Hij zorgde voor geld dat via Josef B. bij het gezin terecht kwam. Justitie verdenkt beide verdachten van witwassen. Er lag 97.000 euro contant geld in de boerderij.
Moszkowicz wil alle kinderen horen. ,,Mijn cliënt had geen sleutel van de woning", vertelt hij.
Moszkowicz, de advocaat van klusjesman Josef B., neemt het woord. Hij wil meer weten over de status van de kinderen. Zijn ze al ingeschreven in de burgerlijke stand?, vraagt hij zich af.
Robert Snorn, advocaat van vader Van D., heeft geen verdere onderzoekswensen. Hij zegt wel dat een recidivegevaar niet aan de orde is vanwege de gezondheidstoestand van zijn cliënt.
De rechtbank vanochtend kort voor de zitting. Links twee officieren van justitie die het onderzoek leiden. In het midden de drie rechters en rechts de griffier.
Justitie stelt dat de 69-jarige Oostenrijker (die ook aan het plafond werd gehangen) geen aangifte wil doen tegen Van D. en klusjesman B..
De rechtbank vraagt iets over de toestand van de kinderen aan slachtoffer-advocaat Jeekel. ,,Ik kan daar op verzoek van de kinderen nu geen mededelingen over doen."
Advocaat Snorn wil dat de rechtbank in een prikkelarme omgeving spreekt met zijn cliënt Van D.. De advocaat van Josef B. wil dan ook dat rechters met zijn cliënt spreken.
Vanmorgen spraken verslaggevers Peter Boender en Stefan Keukenkamp in de AD Ochtendshow over de zaak van vandaag. Bekijk hieronder het fragment.
De advocaat van Josef B., Yehudi Moszkowicz, noemt het 'ontluisterend' dat Van D. nog niet is verhoord. ,,Mijn cliënt mag geen slachtoffer worden van het lange onderzoek naar de gesteldheid van Van D.."
De advocaat van Van D., Snorn, stelt voor om een zogenoemde 'descente' te houden. Normaal wordt dit in het strafrecht een schouw genoemd. Dan zullen de rechters Van D. dus moeten ontmoeten.
Het duurt nog 16-18 weken voordat Van D. kan worden opgenomen in het Pieter Baan Centrum. Advocaat Robert Snorn wil graag eerder duidelijkheid over de toestand van Van D. m.b.v. een eerder onderzoek door een neuroloog en een neuropsycholoog.
Ook moet het Pieter Baan Centrum volgens de rechter onderzoeken of Gerrit Jan van D. überhaupt de vragen kan begrijpen. ,,Dat is essentieel."
Advocaat Robert Snorn ziet verbetering in het begrijpen van de vragen die hij stelt aan zijn cliënt Van D.. ,,Omdat we meer gesprekken hebben gehad. Of er een medische verbetering in zit weet ik niet."
Het OM wil zorgvuldig te werk gaan en heeft daarom gevraagd om Van D. ter observatie op te laten nemen in het Pieter Baan Centrum. Daar zal neurologisch onderzoek worden gedaan. Dat is dus toegewezen.
Justitie: ,,We zijn nog niet tot een officieel verhoor overgegaan. Je merkt wel interactie tijdens korte gesprekken."